راهنمای افزایش عمر لپ تاپ

13 کاری که به آرامی باعث نابودی لپ‌تاپ می‌شود

راهنمای افزایش عمر لپ تاپ

        

 لپ تاپ یکی از گجت های محبوب و پراستفاده این روزها است. ما تقریباً هر روز از آنها استفاده میکنیم، اما به ندرت به شیوه استفاده درست از آن فکر میکنیم. اما بی دقتی ما در مراقبت از لپ تاپ ممکن است در بلند مدت اثرات جدی بگذارد. در این مقاله لیست کارهایی را با شما به اشتراک خواهیم گذاشت که در بلند مدت باعث نابودی لپ تاپ شما خواهند شد.

 

 

افزایش طول عمر لپ تاپ

1. حیوانات خانگی

نشستن گربه بر روی لپ تاپ ممکن است، عکس جالبی برای صفحه اینستاگرام شما باشد، اما آن را به این کار تشویق نکنید. گربه ها جذب گرمای سیستم می شوند، اما موهای آنها داخل فن سیستم خواهد شد و در نهایت منجر به گرم شدن بیش از حد و خرابکاری می شود.

در پای سیستم غذا نخورید. هر ذره کوچکی از غذا که وارد کیبورد شما شود، در نهایت مهمان ناخواسته ای جذب میکند: سوسک ها و مورچه ها.

 

جلوگیری از خرابی لپ تاپ

 

2. حرکت دادن لپ‌تاپ

اگر لپ تاپ شما SSD ندارد، در هنگام حرکت بسیار مراقب باشید. در هنگام فعالیت و تکان های بیش از اندازه، هارد دیسک های مکانیکی در معرض آسیب هستند، چرا که دارای قطعات متحرکی هستند که به راحتی می شکنند و در نتیجه آن تمام اطلاعات شما از بین میرود.

 

 

3. انباشته شدن کابل‌ها

شما ممکن است تصور کنید که کابل ها موجودات بی آزاری هستند و اتفاقات بدی در مورد آنها نمی افتد. کابل ها می توانند پیچ بخورند، جمع شوند و اطراف هر چیزی را احاطه کنند. آنها را با زاویه های عجیب و غریب و یا به دور لبه های تیز نپیچید. زمانیکه کابل وصل است، به آن فشار وارد نکنید و آن را نکشید، این کار در نهایت به مشکلات شارژی منجر می شود.

 

 

4. به شارژر وصل بودن 7/24 لپ‌تاپ

از نظر فنی، شما نمی توانید باتری لیتیوم-یونی لپتاپ خودتان را بیش از ظرفیت آن شارژ کنید، اما میکروکنترلری که مانع شارژ بیش از اندازه باتری می شود، می تواند آسیب ببیند. از طرف دیگر، وصل بدون یکسره شارژر باعث گرم شدن باتری می شود.

 

 

5. بازکردن در لپ‌تاپ به طور ناصحیح

شما نمی توانید در لپ تاپ را تنها با وارد کرد فشار به صفحه نمایش آن، باز کنید. صفحه لپتاپ شکننده ترین قسمت دستگاه است. اگر از گوشه به آن فشار وارد کنید، باعث می شود به آرامی آن قسمت از در خمیده شود. در لپ تاپ را به آرامی باز و بسته کنید و از قسمت وسط آن را باز کنید.

 

 

6. نداشتن کول پد

لپ تاپ ها از جهت راحتی در استفاده، قابل حمل بودن و نزدیک نگه داشتن به خود، نسبت به سیستم های دسکتاپ برتری دارند. اما بیش از اندازه نزدیک نگه داشتن به خود، شاید خیلی ایده مناسبی نباشد. پرزهای لباس، پتو و.. ممکن است باعث مسدود شدن تهویه لپتاپ و گرم شدن بیش از حد باتری شوند. از پد خنک کننده استفاده کنید.

 

 

7. آهنربا

هر هارد دیسکی برای ذخیره داده ها، آهنربا دارد. هنگامی که لپ تاپ خود را در نزدیکی یک آهنربای قوی قرار میدهید، می تواند باعث اختلالات مغناطیسی و از دست دادن اطلاعات شود. پس مطمئن شوید که آهنربای قوی در نزدیکی دستگاه شما قرار ندارد.

 

 

8. جداکردن شارژر به روش نادرست

حتی اگر عجله دارید، مراقب باشید. خشن رفتار کردن با کابل شارژ در هنگام جدا کردن آن از لپ تاپ می تواند به هر دو طرف آسیب برساند و موجب مشکلات شارژی شود.

 

 

9. استفاده نکردن از کاور

لازم است که از کاور لپ تاپ یا کیفی بدون لبه های تیز برای حمل آن استفاده کنید. اگر لپ تاپ را در کوله ای به همراه وسائل دیگر حمل میکنید، مکانیزم داخلی آن را به راحتی در معرض خطر قرار میدهید.

 

 

10. تمیز کردن به روش اشتباه

همه ما میدانیم که نمی توانیم از آب و پارچه برای تمیز کردن صفحه لپ تاپ استفاده کنیم. از پارچه میکروفیبر و تمیز کننده های مخصوص لپ تاپ استفاده کنید و بیش از حد فشار به صفحه نمایش وارد نکنید، چرا که بسیار نازک و آسیب پذیر است.

 

افزایش طول عمر لپ تاپ

 

11. روشن نگه داشتن مداوم لپ تاپ

اگر در طول روز از لپ تاپ استفاده نمی کنید، آن را روشن نگه ندارید.  کار بی وقفه هارد دیسک را خراب می کند و به سیستم خنک کننده آسیب میزند. اگر در طول روز چند بار استفاده میکنید، آن را در حالت Sleep قرار دهید.

 

خراب شدن لپ تاپ

 

12. مایعات

در هنگام کار با لپتاپ عادت به خوردن چایی دارید؟ لپ تاپ ها و مایعات با هم رابطه خوبی ندارند. یک نوشیدنی گرم، حتی اگر قطره از آن ریخته نشود، میتواند به لپ تاپ آسیب بزند. اگر در لپ تاپ بسته است بر روی آن لیوان گرم نگذارید، این باعث آسیب به صفحه نمایش می شود.

 

جلوگیری از خرابی لپ تاپ

 

13. خود درمانی

با وجود اینکه لپ تاپ های ابزارهای بسیار قابل کنترلی می باشند، نباید سعی کنیم که مشکلات جدی را خودمان حل کنیم. از خرید USBهایی با تبلیغ حل مشکلات سخت افزاری و نرم افزاری لپ تاپ ها در بازار عرضه شده اند، خودداری کنید. زیرا درون این USBها خازن هایی وجود دارد که به محض اتصال به لپ تاپ شارژ شده و در یک لحظه تمام نیرو را به هارد درایو وارد کرده و باعث آسیب جدی می شود.

 

با دوری از موارد بالا لپ تاپ شما به طور قطع عمر طولانی تری خواهد داشت.

 

اما اگر نشانه های زیر را در لپ تاپ خود مشاهده میکنید، بدانید که لپ تاپ شما دچار مشکل جدی شده است.

هارد با سر و صدای بیش از اندازه و یا خیلی آرام کار میکند.

لپ تاپ هنگام انجام کارهای ساده مانند تایپ کردن قفل میکند و یا بسیار کندتر از قبل عمل میکند.

فن ناگهانی صدای بلندی ایجاد میکند.

زمانی که لپ تاپ را روشن می کنید، صدای عجیبی میدهد.

سیستم مرتباً ریستارت می شود.

مزایا لپ تاپ نسبت به کامپیوتر

مزایا لپ تاپ نسبت به کامپیوتر

(مربوط به موضوع مزایای لپتاپ نسبت به کامپیوتر رومیزی)

لپ تاپ یا دسکتاپ! کدام را بخرم؟

 

 

انتخاب بین یک کامپیوتر لپ تاپ و دسکتاپ (رومیزی) می تواند تصمیم دشواری باشد. اساسی ترین جنبه این انتخاب به قابلیت "حمل پذیری" بر می گردد. اگر به قابلیت پرتابل بودن (حمل پذیری) نیاز دارید و یا مورد استفاده شماست، بدانید که لپ تاپ ابزار قدرتمندی برای این منظور است و ارزش پرداخت پول اضافی را دارد. اما اگر قصد دارید از کامپیوتر لپ تاپ خود به صورت یک رایانه دسکتاپ و در محل ثابت استفاده کنید که ندرتا نیاز به جابه جایی آن دارید، کامپیوتر دسکتاپ  نیز انتخاب خوبی خواهد بود که بسیار ارزانتر تمام می شود.

فواید لپ تاپ ها و دسکتاپ ها؟
لپ تاپ ها از نظر مشخصه حمل پذیری بسیار سودمند به نظر می رسند. اگر آنها را با خود جا به جا کنید، همه برنامه ها و اسناد شما همواره و فورا قابل دسترس خواهند بود. با مجهز کردن لپ تاپ به یک کارت شبکه بی سیم، قادر خواهید بود در حال حرکت به اینترنت دسترسی داشته باشید و در مکان های متفاوت تحقیقات خود را انجام داده، ایمیلتان را چک کنید و یا هر آنچه را می خواهید بکنید. (البته لپتاپ های جدید اکثرا کارت شبکه بی سیم و همچنین WiFi دارند)

 

اما دسکتاپ ها فواید دیگری دارند. با وجود آنکه قیمت لپ تاپ ها کاهش و کارایی آنها افزایش یافته است، اما بازهم بیشتر دسکتاپ ها در مقایسه با لپ تاپ ها نرخ Price-to-Performance کمتر یا در واقع بهتری دارند (یک مقیاس مهم در سنجش کارایی کامپیوترهاست که هرچه قیمت یک رایانه نسبت به کارایی آن کمتر باشد آن رایانه بهتر است و از این نظر معمولا دسکتاپ ها بهتر از لپ تاپ ها هستند).

همچنین کار با دسکتاپ ها در مقایسه با لپ تاپ ها از نظر فیزیکی برای بدن بهتر است. اما همواره این موضوع را در ذهن داشته باشید که به جز برخی از انواع نادر دسکتاپ ها مثل iMac یا Inspiron One که اندازه کوچکی دارند، دسکتاپ ها اغلب فضای زیادی از آپارتمان یا فضای مسکونی شما را به خود اختصاص می دهند.
تصمیم گیری شما باید بر اساس نوع استفاده شما از کامپیوتر و مقدار بودجه شما صورت گیرد. در ادامه برخی از فاکتورهایی که باید در انتخاب بین دسکتاپ و لپ تاپ مد نظر قرار گیرند به بحث گذارده می شوند.

وزن، اندازه و قابلیت حمل:
یک لپ تاپ معمولی بین 1.5 تا 3.5 کیلوگرم وزن دارد. که البته وزن برخی از مدل های "فوق باریک" لپ تاپ  مثل MacBook Air به کمتر از 1 کیلوگرم هم می رسد.

اما برای صرفه جویی اقتصادی می توان از نوع دیگری از لپ تاپ ها به نوع Netbook نیز استفاده کرد که علاوه بر آنکه سیستمی فوق باریک است، قابل حمل نیز بوده و معمولا دارای سیستم عاملی از نوع ویندوز یا لینوکس است. Netbook ها اغلب به یک پروسسور اینتل از سری Atom-a series مجهزند که بر کارایی توجه کمتر داشته و بیشتر بر عملکرد سیستم از نظر صرفه جویی در مصرف انرژی تمرکز دارند. صفحه نمایش  Netbook ها معمولا در اندازه های بین 8 تا 10 اینچ طراحی می شوند و به واسطه همین مشخصه ها، Netbook ها اغلب برای مرور صفحات وب، خواندن یا ارسال ایمیل، و انجام کارهای اداری بسیار مناسبند و قیمتشان نیز کمتر از قیمت لپ تاپ های معمولی است.

 

اما لپ تاپ MacBook Air که به خاطر نازکی و وزن کمش شناخته شده است در ابعاد 11 اینچ و 13 اینچ موجود است که کاربر با توجه به نیازهای خود می تواند اندازه مناسب خود را تهیه کند. لپ تاپ MacBook Air به یک پردازنده Core i-Series  مجهز است که کارایی این لپ تاپ را در مقایسه با نمونه های معمولی بهبود چشمگیری می بخشد. ولی این دو نوع لپ تاپ فوق باریک هیچ درایو ورودی CD/DVD ندارند و برای دسترسی به اطلاعات نیازمند اتصال به اینترنت و یا یک رسانه قابل حمل دیگر (مثل Flash Memory) هستند.

کامپیوترهای دسکتاپ کلاسیک که شامل مانیتور و صفحه کلید هستند حدود 15 کیلوگرم وزن دارند. پس اگر مدام نیازمند دسترسی به محتویات کامپیوتر خود چه در خانه، چه در اداره و چه در جاده هستید، حمل پذیر بودن لپ تاپ یک معیار اساسی در انتخاب شما (بین دسکتاپ و لپ تاپ) خواهد بود. همچنین به کمک درایو فلش و یا سایتهای ذخیره سازی اطلاعات مثل My WebSpace می توانید در همه جا و با هر نوع کامپیوتری (لپ تاپ یا دسکتاپ یا...) به اطلاعات خود دسترسی داشته باشید.

مناسب بودن برای بدن:
مشخصه حمل پذیری لپ تاپ ها ایجاب می کند که این سیستمها به فرمی طراحی شوند که اغلب برای بدن مناسب نیستند. زیرا اندازه کوچک لپ تاپ می تواند راحتی استفاده از آنها را کم کند و آسیبهای فیزیکی زیادی بر شخص وارد کند.

فرم تعبیه شدن صفحه کلید Netbook ها هم می تواند بسیار متفاوت باشد و اندازه صفحه کلیدهای تعبیه شده در آنها معمولا بین 92% تا 95% صفحه کلیدهای معمولی لپ تاپ هاست ولی با توجه به تمرکز تولیدکنندگان بر بهبود صفحه کلید Netbook ها و تنوع آنها در مقایسه با لپ تاپ های معمولی و صفحه کلیدهای استاندارد، بهتر است که برای سالم ماندن فیزکی بدن از Netbook ها برای تایپ استفاده کنیم.

طراحی کامپیوترهای دسکتاپ به شکلی متحول شده است که راحتی کاربر را افزایش دهد. اندازه نمایشگر دسکتاپ ها برای چشم مناسب است و نحوه طراحی صفحه کلید آنها هم به گونه ای است که پشت شما، بازوان شما و مچ دستان شما در موقعیت مناسب قرار گیرند. اینها مسائلی هستند که مخصوصا در موقع استفاده های بلندمدت از کامپیوتر بسیار حائز اهمیت هستند.

قیمت و قابلیت اطمینان:
کامپیوترهای دسکتاپ تقریبا نصف قیمت لپ تاپ های استانداردی را دارند که دارای قابلیتهای مشابهی هستند. با وجود آنکه قیمتها تا حدی کاهش یافته است ولی هنوز فاصله بین قیمت این دو بسیار زیاد است که دلایل عمده آن گران بودن نمایشگرهای لپ تاپ ها و تکنولوژی فشرده و کوچک شده به کار رفته در آنهاست (که باعث اندازه کوچکتر لپ تاپ ها شده است).

از آنجا که لپ تاپ ها قابل جابه جایی هستند در مقایسه با دسکتاپ ها مستعد مواجهه با سوانح و سواستفاده های احتمالی بیشتری هستند. همچنین به واسطه اندازه کوچک لپ تاپ ها، این کامپیوترها نیاز به اجزای سخت افزاری کوچکتر و پیچیده تر و زحمت بیشتری دارند که باعث می شود هزینه تعمیر یا ارتقا آنها بیشتر باشد. برای حل این مشکل پیشنهاد می شود که در حین خرید دسکتاپ ها و مخصوصا لپ تاپ ها گارانتی های لازم را دریافت کرده و با خیال راحت از عمر مفید کامپیوتر خود اطمینان یابید.

اتصال به اینترنت:
هم لپ تاپ ها و هم دسکتاپ ها از نظر اتصال به اینترنت و به واسطه تکنولوژی های استانداردی مثل استفاده از مودم های Dial-up ، DSL یا مودمهای Cable ، Ethernet و تکنولوژی بی سیم قابلیتهای مشابهی دارند. کاربران می توانند از طریق یک کابل Ethernet یا با خرید و نصب یک روتر بی سیم به اینترنت متصل شوند. ولی داشتن لپ تاپ به کاربران امکان استفاده از شبکه های بی سیمی نظیر UWNet را می دهد که تقریبا در همه ساختمانهای دانشگاهها و مکانهای عمومی دیگر مثل رستورانها در دسترس است.

دزدی:
اندازه کوچک لپ تاپ و حمل پذیر بودن آن، آنرا در مقابل دزدی آسیب پذیر می سازد. مگر آنکه لپ تاپ خود را به قفلها و دستگاههای امنیتی مناسب مجهز سازید. برخی از وسایل امنیتی مانند Cable Lock ها یا Lojack ها برای ممانعت دزدان از دزدی لپ تاپ ها مناسبند.

 

نتیجه گیری
دسکتاپ ها راه حلی کم هزینه تر و راحت تر و همچنین کارایی بسیار قدرتمندی را در مکانهای ثابت برای شما فراهم می کنند. لپ تاپ ها اما کارایی مورد نظر برای تامین نیازهای محاسباتی شما را در هر مکانی فراهم می کنند. لپ تاپ ها تقریبا یک سوم گرانتر هستند. اما اگر می خواهید از مزایای حمل پذیری و دسترسی پذیری لپ تاپ ها استفاده کنید، ارزش پرداخت پول بیشتر را دارد. ولی اگر حمل پذیری و دسترسی بیشتر لپ تاپ برای شما مهم نیست استفاده از دسکتاپ منطقی تر می نماید.

نهایتا آنکه انتخاب با شماست. نیازهای کامپیوتری خود را ارزیابی و مرور کرده و تصمیم بگیرید که کدامیک برای شما بهتر است، لپ تاپ یا دسکتاپ؟

 

کامپیوتر

در زبان انگلیسی «کامپیوتر» به دستگاه خودکاری گفته می‌شود که محاسبات ریاضی را انجام می‌دهد، بر پایهٔ «واژه‌نامه ریشه‌یابی Barnhart Concise» واژهٔ کامپیوتر در سال ۱۶۴۶ به زبان انگلیسی وارد گردید که به معنی «شخصی که محاسبه می‌کند» بوده‌است و سپس از سال ۱۸۹۷ به ماشین‌های محاسبه مکانیکی گفته می‌شد. در هنگام جنگ جهانی دوم «کامپیوتر» به زنان نظامی انگلیسی و آمریکایی که کارشان محاسبه مسیرهای شلیک توپ‌های بزرگ جنگی به وسیله ابزار مشابهی بود، اشاره می‌کرد.^{[نیازمند منبع]}

البته در اوایل دهه ۵۰ میلادی هنوز اصطلاح ماشین رایانش (computing machine) برای معرفی این ماشین‌ها به‌کار می‌رفت، پس از آن عبارت کوتاه‌تر کامپیوتر (computer) به‌جای آن به‌کار گرفته شد. ورود این ماشین به ایران در اوایل دهه ۱۳۴۰ بود، واژه رایانه در دو دهه اخیر در فارسی رایج شده است.

برابر این واژه در زبان‌های دیگر حتماً همان واژه زبان انگلیسی نیست. در زبان فرانسوی واژه "ordinateur"، که به معنی «سازمان‌ده» یا «ماشین مرتب‌ساز» است، به‌کار می‌رود. دراسپانیایی "ordenador" با معنایی مشابه استفاده می‌شود، همچنین در دیگر کشورهای اسپانیایی زبان computadora بصورت انگلیسی‌مآبانه‌ای ادا می‌شود. در پرتغالی واژهcomputador به‌کار می‌رود که از واژه computar گرفته شده و به معنای «محاسبه کردن» می‌باشد. در ایتالیایی واژه "calcolatoree" که معنای ماشین حساب است بکار می‌رود که بیشتر روی ویژگی حسابگری منطقی آن تأکید دارد. به سوئدی رایانه «dator» خوانده می‌شود که از «data» (داده‌ها) برگرفته شده‌است. به فنلاندی «tietokonee» خوانده می‌شود که به معنی «ماشین اطلاعات» می‌باشد. اما در زبان ایسلندی توصیف شاعرانه‌تری بکار می‌رود، «tölva» که واژه‌ای مرکب است و به معنای «زن پیشگوی شمارشگر» می‌باشد. در چینیرایانه «dian nao» یا «مغز برقی» خوانده می‌شود. در انگلیسی واژه‌ها و تعابیر گوناگونی استفاده می‌شود، به‌عنوان مثال دستگاه داده‌پرداز («data processing machine»).^{[نیازمند منبع]}

معنای واژهٔ فارسی رایانه[ویرایش]

واژهٔ رایانه از مصدر رایانیدن ساخته شده که در فارسی میانه به شکلِ rāyēnīdan و به معنای «سنجیدن، سبک و سنگین کردن، مقایسه کردن» یا «مرتّب کردن، نظم بخشیدن و سامان دادن» بوده‌است.^[۲] این مصدر در زبان فارسی میانه یا همان پهلوی کاربرد فراوانی داشته و مشتق‌های زیادی نیز از آن گرفته شده بوده است. برایِ مصدر رایانیدن/ رایاندن در  فرهنگ واژه دهخدا چنین آمده:

رایاندن

[ دَ ] (مص) راهنمایی نمودن به بیرون. هدایت کردن. (ناظم الاطباء).

شکلِ فارسی میانهٔ این واژه rāyēnīdan بوده و اگر می‌خواسته به فارسی نو برسد به شکل رایانیدن/ رایاندن درمی‌آمده. (بسنجید با واژه‌یِ فارسیِ میانه‌یِ āgāhēnīdan که در فارسیِ نوآگاهانیدن/ آگاهاندن شده‌است).

این واژه از ریشه‌یِ فرضیِ ایرانیِ باستانِ –radz* است که به معنایِ «مرتّب کردن» بوده. این ریشه به‌صورتِ –rad به فارسیِ باستان رسیده و به شکلِ rāy در فارسیِ میانه (پهلوی)  به‌کار رفته. از این ریشه ستاک‌هایِ حالِ و واژه‌هایِ زیر در فارسیِ میانه و نو به‌کار رفته‌اند:

• -ā-rādz-a*یِ ایرانیِ باستان> -ā-rāy ِ فارسی میانه که در واژه‌یِ آرایشِ فارسیِ نو دیده می‌شود.
• -pati-rādz-a*یِ ایرانیِ باستان> -pē-rāy ِ فارسی میانه که در واژه‌یِ پیرایشِ فارسیِ نو دیده می‌شود؛ و
• -rādz-ta*یِ ایرانیِ باستان> rāst ِ فارسی میانه که در واژه‌یِ راستِ فارسیِ نو دیده می‌شود.

این ریشه‌یِ ایرانی از ریشه‌یِ هندواروپاییِ -reĝ* به معنایِ «مرتّب کردن و نظم دادن» آمده‌است. از این ریشه در

• هندی rāj-a به معنیِ «هدایت‌کننده، شاه» (یعنی کسی که نظم می‌دهد)

• لاتینی rect-us به معنیِ «راست، مستقیم»
• فرانسه di-rect به معنیِ «راست، مستقیم»
• آلمانی richt به معنیِ «راست، مستقیم کردن»
• انگلیسی right به معنیِ «راست، مستقیم، درست»

برجای مانده‌است.

در فارسیِ نو پسوندِ -ـه (= /e/ در فارسی رسمی ایران و /a/ در فارسی رسمی افغانستان و تاجیکستان) را به ستاکِ حالِ فعل‌ها می‌چسبانند تا نامِ ابزارِ آن فعل‌ها به‌دست آید (البته با این فرمول مشتق‌های دیگری نیز ساخته می‌شود، امّا در اینجا تنها نامِ ابزار مدِّ نظر است)؛ برای نمونه از

• مالـ- (یعنی ستاکِ حالِ مالیدن) + -ـه، ماله «ابزار مالیدنِ سیمان و گچِ خیس»
• گیر- (یعنی ستاکِ حالِ گرفتن) + -ـه، گیره «ابزار گرفتن»
• پوشـ- (یعنی ستاکِ حالِ پوشیدن) + -ـه، پوشه «ابزار پوشیدن» (خود را جایِ کاغذهایی بگذارید که پوشه را می‌پوشند!)
• رسانـ- (یعنی ستاکِ حالِ رساندن) + -ـه، رسانه «ابزار رساندنِ اطّلاعات و برنامه‌هایِ دیداری و شنیداری»

حاصل می‌گردد.

در فارسیِ نو پسوندِ -ـه (= e- یا همان a-) را به ستاکِ حالِ «رایانیدن» یعنی رایانـ- چسبانده‌اند تا نامِ ابزارِ این فعل ساخته شود؛ یعنی «رایانه» به معنایِ «ابزارِ نظم بخشیدن و سازماندهی (ِ داده‌ها)» است.

سازندگان این واژه به واژه‌یِ فرانسویِ این مفهوم، یعنی ordinateurتوجّه داشته‌اند^[۳] که در فرانسه از مصدرِ ordre «ترتیب و نظم دادن و سازمان بخشیدن» ساخته شده. به هرحال، معنادهیِ واژه‌یِ رایانه برایِ این دستگاه جامع‌تر و رساتر از کامپیوتر است. یادآور می‌شود که computerبه معنایِ «حسابگر» یا «مقایسه‌گر» است، حال آن‌که کارِ این دستگاه براستی فراتر از «حساب کردن» است.

تاریخچه[ویرایش]

نوشتار اصلی: تاریخ سخت‌افزار رایانه

در گذشته دستگاه‌های مختلف مکانیکی ساده‌ای مثل خط‌کش محاسبه و چرتکه نیز رایانه خوانده می‌شدند. در برخی موارد از آن‌ها به‌عنوان رایانه قیاسی نام برده می‌شود. البته لازم  است ذکر شود که کاربرد واژهٔ رایانه آنالوگ در علوم مختلف بیش از این است که به چرتکه و خطکش محاسبه محدود شود. به طور مثال در علوم الکترونیک، مخابرات و کنترل روشی برای محاسبه مشتق و انتگرال توابع ریاضی و معادلات دیفرانسیل توسط تقویت کننده‌های عملیاتی، مقاومت، سلف و خازن متداول است که به مجموعهٔ سیستم مداری «رایانهٔ قیاسی» (آنالوگ) گفته می‌شود.^[۴] چرا که برخلاف رایانه‌های رقمی، اعداد را نه به‌صورت اعداد در پایه دو بلکه به‌صورت کمیت‌های فیزیکی متناظر با آن اعداد نمایش می‌دهند. چیزی که امروزه از آن به‌عنوان «رایانه» یاد می‌شود در گذشته به عنوان «رایانه رقمی (دیجیتال)» یاد می‌شد تا آن‌ها را از انواع «رایانه قیاسی» جدا سازند.

به تصریح دانشنامه انگلیسی ویکی‌پدیا، بدیع‌الزمان ابوالعز بن اسماعیل بن رزاز جَزَری (درگذشتهٔ ۶۰۲ ق) یکی از نخستین ماشین‌های اتوماتا را که جد رایانه‌های امروزین است، ساخته بوده‌است. این مهندس مکانیک مسلمان از دیاربکر در شرق آناتولی بوده‌است. رایانه یکی از دو چیز برجسته‌ای است که بشر در سدهٔ بیستم اختراع کرد. دستگاهی که بلز پاسکال در سال ۱۶۴۲ ساخت اولین تلاش در راه ساخت دستگاه‌های محاسب خودکار بود. پاسکال آن دستگاه را که پس از چرتکه دومین ابزار ساخت بشر بود، برای یاری رساندن به پدرش ساخت. پدر وی حسابدار دولتی بود و با کمک این دستگاه می‌توانست همه اعداد شش رقمی را با هم جمع و تفریق کند.^[۵]

لایبنیتز ریاضی‌دان آلمانی نیز از نخستین کسانی بود که در راه ساختن یک دستگاه خودکار محاسبه کوشش کرد. او در سال ۱۶۷۱ دستگاهی برای محاسبه ساخت که کامل شدن آن تا ۱۹۶۴ به درازا کشید. همزمان در انگلستان ساموئل مورلند در سال ۱۶۷۳ دستگاهی ساخت که جمع و تفریق و ضرب می‌کرد.^[۵]

در سدهٔ هجدهم میلادی هم تلاش‌های فراوانی برای ساخت دستگاه‌های محاسب خودکار انجام شد که بیشترشان نافرجام بود. سرانجام در سال ۱۸۷۵ میلادی استیفن بالدویننخستین دستگاه محاسب را که هر چهار عمل اصلی را انجام می‌داد، به نام خود ثبت کرد.^[۵]

از جمله تلاش‌های نافرجامی که در این سده صورت گرفت، مربوط به چارلز ببیج ریاضی‌دان انگلیسی است. وی در آغاز این سده در سال ۱۸۱۰ در اندیشهٔ ساخت دستگاهی بود که  بتواند بر روی اعداد بیست و شش رقمی محاسبه انجام دهد. او بیست سال از عمرش را در راه ساخت آن صرف کرد اما در پایان آن را نیمه‌کاره رها کرد تا ساخت دستگاهی دیگر که خود آن را دستگاه تحلیلی می‌نامید آغاز کند. او می‌خواست دستگاهی برنامه‌پذیر بسازد که همه عملیاتی را که می‌خواستند دستگاه برروی عددها انجام دهد، قبلاً برنامه‌شان به دستگاه داده شده باشد. قرار بود عددها و درخواست عملیات برروی آن‌ها به یاری کارت‌های پانچ وارد شوند. بابیج در سال ۱۸۷۱ مرد و ساخت این دستگاه هم به پایان نرسید.^[۵]

کارهای بابیج به فراموشی سپرده شد تا این که در سال ۱۹۴۳ و در بحبوحه جنگ جهانی دوم دولت آمریکا طرحی سری برای ساخت دستگاهی را آغاز کرد که بتواند مکالماترمزنگاری‌شدهٔ آلمانی‌ها را رمزبرداری کند. این مسئولیت را شرکت آی‌بی‌ام و دانشگاه هاروارد به عهده گرفتند که سرانجام به ساخت دستگاهی به نام ASCC در سال ۱۹۴۴۴ انجامید. این دستگاه پنج تنی که ۱۵ متر درازا و ۲٫۵ متر بلندی داشت، می‌توانست تا ۷۲ عدد ۲۴۴ رقمی را در خود نگاه دارد و با آن‌ها کار کند. دستگاه با نوارهای سوراخدار برنامه‌ریزی می‌شد و همهٔ بخش‌های آن مکانیکی یا الکترومکانیکی بود.^[۵]

داده و اطلاعات[ویرایش]

نوشتار اصلی: داده

نوشتار اصلی: اطلاعات

داده به آن دسته از ورودی‌های خام گفته می‌شود که برای پردازش به رایانه ارسال می‌شوند.

به داده‌های پردازش شده اطّلاعات می‌گویند.

رایانه‌ها چگونه کار می‌کنند؟[ویرایش]

از زمان رایانه‌های اولیه که در سال ۱۹۴۱ ساخته شده بودند تا کنون فناوری‌های دیجیتالی رشد نموده‌است، معماری فون نوِیمن یک رایانه را به چهار بخش اصلی توصیف می‌کند: واحد محاسبه و منطق (Arithmetic and Logic Unit یا ALU)، واحد کنترل یا حافظه، و ابزارهای ورودی و خروجی (که جمعاً I/OO نامیده می‌شود). این بخش‌ها توسط اتصالات داخلی سیمی به نام گذرگاه (buss) با یکدیگر در پیوند هستند.

حافظه[ویرایش]

تصویری از یک هارددیسک

در این سامانه، حافظه بصورت متوالی شماره گذاری شده در خانه‌ها است، هرکدام محتوی بخش کوچکی از داده‌ها می‌باشند. داده‌ها ممکن است دستورالعمل‌هایی باشند که به رایانه می‌گویند که چه کاری را انجام دهد باشد. خانه ممکن است حاوی اطلاعات مورد نیاز یک دستورالعمل باشد. اندازه هر خانه، وتعداد خانه‌ها، در رایانهٔ مختلف متفاوت است، همچنین فناوری‌های بکاررفته برای اجرای حافظه نیز از رایانه‌ای به رایانه دیگر در تغییر است (از بازپخش‌کننده‌های الکترومکانیکی تا تیوپ‌ها و فنرهای پر شده از جیوه و یا ماتریس‌های ثابت مغناطیسی و در آخرترانزیستورهای واقعی و مدار مجتمع‌ها با میلیون‌ها فیوز نیمه هادی یا MOSFETهایی با عملکردی شبیه ظرفیت خازنی روی یک تراشه تنها).

پردازش[ویرایش]

تصویری از یک CPU یا واحد پردازشگر مرکزی

واحد محاسبه و منطق یا ALU دستگاهی است که عملیات پایه مانند چهار عمل اصلی حساب (جمع و تفریق و ضرب و تقسیم)، عملیات منطقی(و، یا، نقیض)، عملیات قیاسی (برای مثال مقایسه دو بایت برای شرط برابری) و دستورها انتصابی برای مقدار دادن به یک متغیر را انجام  می‌دهد. این واحد جائیست که «کار واقعی» در آن صورت می‌پذیرد.

البته CPUها به دو دسته کلی RISC و CISC تقسیم‌بندی می‌شوند. نوع اول پردازش‌گرهای مبتنی بر اعمال ساده هستند و نوع دوم پردازشگرهای مبتنی بر اعمال پیچیده می‌باشند. پردازشگرهای مبتنی بر اعمال پیچیده در واحد محاسبه و منطق خود دارای اعمال و دستورهایی بسیار فراتر از چهار عمل اصلی یا منطقی می‌باشند. تنوع دستورها این دسته از پردازنده‌ها تا حدی است که توضیحات آن‌ها خود می‌تواند یک کتاب با قطر متوسط ایجاد کند. پردازنده‌های مبتنی بر اعمال ساده اعمال بسیار کمی را پوشش می‌دهند و در حقیقت برای برنامه‌نویسی برای این پردازنده‌ها بار نسبتاً سنگینی بر دوش برنامه‌نویس است. این پردازنده‌ها تنها حاوی ۴ عمل اصلی و اعمال منطقی ریاضی و مقایسه‌ای به علاوه چند دستور بی‌اهمیت دیگر می‌باشند. هرچند ذکر این نکته ضروری است که دستورها پیچیده نیز از ترکیب تعدادی دستور ساده تشکیل شده‌اند و برای پیاده‌سازی این دستورها در معماری‌های مختلف از پیاده‌سازی سخت‌افزاری (معماری CISC) و پیاده‌سازی نرم‌افزاری (معماری RISC) استفاده می‌شود.

(قابل ذکر است پردازنده‌های اینتل از نوع پردازنده مبتنی بر اعمال پیچیده می‌باشند)

واحد کنترل همچنین این مطلب را که کدامین بایت از حافظه حاوی دستورالعمل فعلی اجرا شونده‌است را تعقیب می‌کند، سپس به واحد محاسبه و منطق اعلام می‌کند که کدام عمل اجرا و از حافظه دریافت شود و نتایج به بخش اختصاص داده شده از حافظه ارسال گردد. بعد از یک بار عمل، واحد کنترل به دستورالعمل بعدی ارجاع می‌کند (که معمولاً در خانه حافظه بعدی قرار دارد، مگر اینکه دستورالعمل جهش دستورالعمل بعدی باشد که به رایانه اعلام می‌کند دستورالعمل بعدی در خانه دیگر قرار گرفته‌است).

ورودی/خروجی[ویرایش]

تصویری از یک رایانه، صفحه نمایشگر(Monitor) نقش خروجی و صفحه کلید(keyboard) نقش ورودی را دارد.

بخش ورودی/خروجی (I/O) این امکان را به رایانه می‌دهد تا اطلاعات را از جهان بیرون تهیه و نتایج آن‌ها را به همان‌جا برگرداند. محدوده فوق‌العاده وسیعی از دستگاه‌های ورودی/خروجی وجود دارد، از خانواده آشنای صفحه‌کلیدها، نمایشگرها، نَرم‌دیسک گرفته تا دستگاه‌های کمی غریب مانند رایابین‌ها (webcams). (از سایر ورودی/خروجی‌ها می‌توان موشواره mouse، قلم نوری، چاپگرها (printerr)، اسکنرها، انواع لوح‌های فشرده(CD, DVDD) را نام برد).

چیزی که تمامی دستگاه‌های عمومی در آن اشتراک دارند این است که آن‌ها رمزکننده اطلاعات از نوعی به نوع دیگر که بتواند مورد استفاده سیستم‌های رایانه دیجیتالی قرار گیرد، هستند. از سوی دیگر، دستگاه‌های خروجی آن اطلاعات به رمز شده را رمزگشایی می‌کنند تا کاربران آن‌ها را دریافت نمایند. از این رو یک سیستم رایانه دیجیتالی یک نمونه از یک سامانه داده‌پردازی می‌باشد.

دستورالعمل‌ها[ویرایش]

هر رایانه تنها دارای یک مجموعه کم‌تعداد از دستورالعمل‌های ساده و تعریف شده می‌باشد. از انواع پرکاربردشان می‌توان به دستورالعمل «محتوای خانه ۱۲۳ را در خانه ۴۵۶ کپی کن!»، «محتوای خانه ۶۶۶ را با محتوای خانه ۰۴۲ جمع کن، نتایج را در خانه ۰۱۳ کن!»، «اگر محتوای خانه ۹۹۹ برابر با صفر است، به دستورالعمل واقع در خانه ۳۴۵ رجوع کن!» اشاره کرد.

دستورالعمل‌ها در داخل رایانه بصورت اعداد مشخص شده‌اند - مثلاً کد دستور العمل (copy instruction) برابر ۰۰۱ می‌تواند باشد. مجموعه معین دستورالعمل‌های تعریف شده که توسط یک رایانه ویژه پشتیبانی می‌شود را زبان ماشین می‌نامند. در واقعیت، اشخاص معمولاً به زبان ماشین دستورالعمل نمی‌نویسند بلکه بیشتر به نوعی از انواع سطح بالای زبان‌های برنامه‌نویسی، برنامه‌نویسی می‌کنند تا سپس توسط برنامه ویژه‌ای (تفسیرگرها (interpreters) یا همگردان‌ها (compilers) به دستورالعمل ویژه ماشین تبدیل گردد. برخی زبان‌های برنامه‌نویسی از نوع بسیار شبیه و نزدیک به زبان ماشین که اسمبلر (یک زبان سطح پایین) نامیده می‌شود، استفاده می‌کنند؛ همچنین زبان‌های سطح بالای دیگری نیز مانند پرولوگ نیز از یک زبان انتزاعی و چکیده که با زبان ماشین تفاوت دارد بجای دستورالعمل‌های ویژه ماشین استفاده می‌کنند.

معماری‌ها[ویرایش]

در رایانه‌های معاصر واحد محاسبه و منطق را به همراه واحد کنترل در یک مدار مجتمع که واحد پردازشی مرکزی (CPU) نامیده می‌شود، جمع نموده‌اند. عموماً، حافظه رایانه روی یک مدار مجتمع کوچک نزدیک CPU قرار گرفته. اکثریت قاطع بخش‌های رایانه تشکیل شده‌اند از سامانه‌های فرعی (به عنوان نمونه، منبع تغذیه رایانه) و یا دستگاه‌های ورودی/خروجی.

برخی رایانه‌های بزرگ‌تر چندین CPU و واحد کنترل دارند که بصورت هم‌زمان با یکدیگر درحال کارند. این‌گونه رایانه‌ها بیشتر برای کاربردهای پژوهشی و محاسبات علمی بکار می‌روند.

کارایی رایانه‌ها بنا به تئوری کاملاً درست است. رایانه داده‌ها و دستورالعمل‌ها را از حافظه‌اش واکشی (fetch) می‌کند. دستورالعمل‌ها اجرا می‌شوند، نتایج ذخیره می‌شوند، دستورالعمل بعدی واکشی می‌شود. این رویه تا زمانی که رایانه خاموش شود ادامه پیدا می‌کند. واحد پردازنده مرکزی در رایانه‌های شخصی امروزی مانند پردازنده‌های شرکت ای-ام-دی و شرکت اینتل از معماری موسوم به خط لوله استفاده می‌شود و در زمانی که پردازنده در حال ذخیره نتیجه یک دستور است مرحله اجرای دستور قبلی و مرحله واکشی دستور قبل از آن را آغاز می‌کند. همچنین این رایانه‌ها از سطوح مختلف حافظه نهانگاهی استفاده می‌کنند که در زمان دسترسی به حافظه اصلی صرفه‌جویی کنند.

برنامه‌ها[ویرایش]

برنامه رایانه‌ای فهرست‌های بزرگی از دستورالعمل‌ها (احتمالاً به همراه جدول‌هائی از داده) برای اجرا روی رایانه هستند. خیلی از رایانه‌ها حاوی میلیون‌ها دستورالعمل هستند، و بسیاری از این دستورها به تکرار اجرا می‌شوند. یک رایانه شخصی نوین نوعی (درسال ۲۰۰۳) می‌تواند در ثانیه میان ۲ تا ۳ میلیارد دستورالعمل را پیاده نماید. رایانه‌ها این مقدار محاسبه را صرف انجام دستورالعمل‌های پیچیده نمی‌کنند. بیشتر میلیون‌ها دستورالعمل ساده را که توسط اشخاص باهوشی «برنامه نویسان» در کنار یکدیگر چیده شده‌اند را اجرا می‌کنند. برنامه‌نویسان خوب مجموعه‌هایی از دستورالعمل‌ها را توسعه می‌دهند تا یکسری از وظایف عمومی را انجام دهند (برای نمونه، رسم یک نقطه روی صفحه) و سپس آن مجموعه دستورالعمل‌ها را برای دیگر برنامه‌نویسان در دسترس قرار می‌دهند. (اگر مایلید «یک برنامه‌نویس خوب» باشید به این مطلب مراجعه نمایید)

رایانه‌های امروزه، قادرند چندین برنامه را در آن واحد اجرا نمایند. از این قابلیت به عنوان چندکارگی (multitasking) نام برده می‌شود. در واقع، CPU یک رشته دستورالعمل‌ها را از یک برنامه اجرا می‌کند، سپس پس از یک مقطع ویژه زمانی دستورالعمل‌هایی از یک برنامه دیگر را اجرا می‌کند. این فاصله زمانی اکثراً به‌عنوان یک برش زمانی (time slicee) نام برده می‌شود. این ویژگی که CPU زمان اجرا را بین برنامه‌ها تقسیم می‌کند، این توهم را بوجود می‌آورد که رایانه هم‌زمان مشغول اجرای چند برنامه‌است. این شبیه به چگونگی نمایش فریم‌های یک فیلم است، که فریم‌ها با سرعت بالا در حال حرکت هستند و به نظر می‌رسد که صفحه ثابتی تصاویر را نمایش می‌دهد. سیستم‌عامل همان برنامه‌ای است که این اشتراک زمانی را بین  برنامه‌های دیگر تعیین می‌کند.

سیستم‌عامل[ویرایش]

کامپیوتر همیشه نیاز دارد تا برای بکار انداختنش حداقل یک برنامه روی آن در حال اجرا باشد. تحت عملکردهای عادی این برنامه همان سیستم‌عامل یا OS که مخفف واژه‌های Operating System است. سیستم یا سامانه عامل بر اساس پیشفرض‌ها تصمیم می‌گیرد که کدام برنامه برای انجام چه وظیفه‌ای اجرا شود، چه زمان، از کدام منابع (مثل حافظه، ورودی/خروجی و…) استفاده شود. همچنین سیستم‌عامل یک لایه انتزاعی بین سخت‌افزار و برنامه‌های دیگر که می‌خواهند از سخت‌افزار استفاده کنند، می‌باشد، که این امکان را به برنامه نویسان می‌دهد تا بدون اینکه جزئیات ریز هر قطعه الکترونیکی از سخت‌افزار را بدانند بتوانند برای آن قطعه برنامه‌نویسی نمایند. در گذشته یک اصطلاح متداول بود که گفته می‌شد با تمام این  وجود کامپیوترها نمی‌توانند برخی از مسائل را حل کنند که به این مسائل حل نشدنی گفته می‌شود مانند مسائلی که در مسیر حلشان در حلقه بی‌نهایت می‌افتند. به همین دلیل نیاز است که با کمک روشهای خاص بطور مثال به چند بخش تقسیم نمودن مسئله یا روشهای متداول دیگر از رخ دادن این خطا تا حد امکان جلوگیری نمود. از جمله سیستم عامل‌های امروزی می‌توان به مایکروسافت ویندوز، مکینتاش اپل و لینوکس و بی اس دی اشاره کرد.

کاربردهای رایانه[ویرایش]

نخستین رایانه‌های رقمی، با قیمت‌های زیاد و حجم بزرگشان، در اصل محاسبات علمی را انجام می‌دادند، انیاک یک رایانهٔ قدیمی ایالات متحده اصولاً طراحی شده تا محاسبات پرتابه‌ای توپخانه و محاسبات مربوط به جدول چگالی نوترونی را انجام دهد. (این محاسبات بین دسامبر ۱۹۴۱ تا ژانویه ۱۹۴۶۶ روی حجمی بالغ بر یک میلیون کارت پانچ انجام پذیرفت! که این خود طراحی و سپس تصمیم نادرست بکارگرفته شده را نشان می‌دهد) بسیاری از ابررایانه‌های امروزی صرفاً برای کارهای ویژهٔ محاسبات جنگ‌افزار هسته‌ای استفاده می‌گردد.^{[نیازمند منبع]}

CSIR Mk I نیز که نخستین رایانه استرالیایی بود برای ارزیابی میزان بارندگی در کوه‌های اسنوئی (Snowy)این کشور بکاررفت، این محاسبات در چارچوب یک پروژه عظیم تولید برقابی انجام گرفت.

برخی رایانه‌ها نیز برای انجام رمزگشایی بکارگرفته می‌شد، برای مثال Colossus که در جریان جنگ جهانی دوم ساخته شد، جزو اولین کامپیوترهای برنامه‌پذیر بود (البته ماشین تورینگکامل نبود). هرچند رایانه‌های بعدی می‌توانستند برنامه‌ریزی شوند تا شطرنج بازی کنند یا تصویر نمایش دهند و سایر کاربردها را نشان دهد.

سیاست‌مداران و شرکت‌های بزرگ نیز رایانه‌های اولیه را برای خودکارسازی بسیاری از مجموعه‌های داده و پردازش کارهایی که قبلاً توسط انسان‌ها انجام می‌گرفت، بکار بستند - برای مثال، نگهداری و بروزرسانی حساب‌ها و دارایی‌ها. در موسسات پژوهشی نیز دانشمندان رشته‌های مختلف شروع به استفاده از رایانه برای مقاصدشان نمودند.

کاهش پیوسته قیمت‌های رایانه باعث شد تا سازمان‌های کوچک‌تر نیز بتوانند آن‌ها را در اختیار بگیرند. بازرگانان، سازمان‌ها، و سیاست‌مداران اغلب تعداد زیادی از کامپیوترهای کوچک را برای تکمیل وظایفی که قبلاً برای تکمیلشان نیاز به رایانه بزرگ (mainframe) گران‌قیمت و بزرگ بود، به کار بگیرند. مجموعه‌هایی از رایانه‌های کوچک‌تر در یک محل اغلب به‌عنوان خادم سرا^{[نیازمند منبع]} (server farmm) نام برده می‌شود.

با اختراع ریزپردازنده‌ها در دههٔ ۱۹۷۰ این امکان که بتوان رایانه‌هایی بسیار ارزان قیمت را تولید نمود بوجود آمد. رایانه‌های شخصی برای انجام وظایف بسیاری محبوب گشتند، از جملهکتابداری، نوشتن و چاپ مستندات. محاسبات پیش بینی‌ها و کارهای تکراری ریاضی توسط صفحات گسترده (spreadsheet)، ارتباطات توسط پست الکترونیک، و اینترنت. حضور گسترده رایانه‌ها و سفارشی کردن آسانشان باعث شد تا در امورات بسیار دیگری بکارگرفته شوند.

در همان زمان، رایانه‌های کوچک، که معمولاً با یک برنامه ثابت ارائه می‌شدند، راهشان را بسوی کاربردهای دیگری باز می‌نمودند، کاربردهایی چون لوازم خانگی، خودروها، هواپیماها، و ابزار صنعتی. این پردازشگرهای جاسازی شده کنترل رفتارهای آن لوازم را ساده‌تر کردند، همچنین امکان انجام رفتارهای پیچیده را نیز فراهم نمودند (برای نمونه، ترمزهای ضدقفل در خودروها^[۶]). با شروع قرن بیست و یکم، اغلب دستگاه‌های الکتریکی، اغلب حالت‌های انتقال نیرو، اغلب خطوط تولید کارخانه‌ها توسط رایانه‌ها کنترل می‌شوند. اکثر مهندسان پیش بینی می‌کنند که این روند همچنان به پیش برود… یکی از کارهایی که می‌توان به‌وسیله رایانه انجام داد برنامه گیرنده ماهواره‌است.

انواع رایانه[ویرایش]

رایانه‌های توکار (جاسازی شده)[ویرایش]

رایانه‌هایی هم وجود دارند که تنها برای کاربردهایی ویژه طراحی می‌شوند. در ۲۰ سال گذشته، هرچند برخی ابزارهای خانگی که از نمونه‌های قابل ذکر آن می‌توان جعبه‌های بازی‌های ویدئویی را که بعدها در دستگاه‌های دیگری از جمله تلفن همراه، دوربین‌های ضبط ویدئویی، و PDAها و ده‌ها هزار وسیله خانگی، صنعتی، خودروسازی و تمام ابزاری که در درون آن‌ها مدارهایی که نیازهای ماشین تورینگ را مهیا ساخته‌اند، گسترش یافت، را نام برد (اغلب این لوازم برنامه‌هایی را در خود دارند که بصورت ثابت روی ROM تراشه‌هایی که برای تغییر نیاز به تعویض دارند، نگاشته شده‌اند). این رایانه‌ها که در درون ابزارهای با کاربرد ویژه گنجانیده شده‌اند «ریزکنترل‌گرها» یا رایانه‌های توکار" (Embedded Computers) نامیده می‌شوند. بنا بر این تعریف این رایانه‌ها به عنوان ابزاری که با هدف پردازش اطّلاعات طراحی گردیده محدودیت‌هایی دارد. بیش‌تر می‌توان آن‌ها را به ماشین‌هایی تشبیه کرد که در یک مجموعه بزرگ‌تر به عنوان یک بخش حضور دارند مانند دستگاه‌های تلفن، ماکروفرها و یا هواپیما که این رایانه‌ها بدون تغییری فیزیکی به دست کاربر می‌توانند برای هدف‌های گونه‌گونی به کارگرفته شوند.

رایانه‌های شخصی[ویرایش]

نوشتار اصلی: رایانه شخصی

نوشتار(های) وابسته: تأثیر آی‌بی‌ام پی‌سی بر بازار رایانه‌های شخصی

اشخاصی که با انواع دیگری از رایانه‌ها ناآشنا هستند از عبارت رایانه برای رجوع به نوع خاصی استفاده می‌کنند که رایانه شخصی (PC) نامیده می‌شوند. رایانه‌ای است که از اجزای الکترونیکی میکرو (ریز) تشکیل شده که جزو کوچک‌ترین و ارزان‌ترین رایانه‌ها به شمار می‌روند و کاربردهای خانگی و اداری دارند. شرکت آی‌بی‌ام رایانه شخصی را در سال ۱۹۸۱۱ میلادی  به جهان معرفی کرد.

نخستین رایانه آی‌بی‌ام از برخی از ماشین حساب‌های امروزی نیز ضعیف‌تر است ولی در آن زمان شگفت‌انگیز بود. رایانه شخصی سی سال پیش دارای حافظه ROM با ظرفیت 40K و حافظه RAM با ظرفیت 64K بود. البته کاربر می‌توانست حافظه RAM را تا 256KK افزایش دهد.